Esperanto Language Stack Exchange is a question and answer site for teachers and students of the Esperanto language. It only takes a minute to sign up.
Sign up to join this community
En la angla, oni povas uzi la vorton where por enkonduki subfrazon kiu precizigas la situacion de la ĉeffrazo, eĉ se ĝi ne precizigas la lokon. Ekzemple:
Cycling accidents where the cyclist wasn’t wearing a helmet have increased.
Ĉu eblas fari la saman aferon en esperanto per la vorto kie? Ekzemple:
Biciklaj akcidentoj kie la biciklistoj ne portis kaskon plioftiĝas.
Aŭ ĉu necesas elekti alian vorton? Kiel en kiu aŭ dum kiu, aŭ mi ne scias…
Oni povas uzi kiu por tiaj rektaj priskriboj. Detala klarigo troveblas en PMEG - rilata kiu. La ekzemplo tie:
La fera bastono, kiu kuŝis en la forno
Ĉi tie kiu prenas la lokon de la substantivo, do, se vi havas du jenajn frazojn:
Plioftiĝas biciklaj akcidentoj
kaj
en la akcidentoj biciklistoj ne portis kaskon
La rezulto estus:
Plioftiĝas biciklaj akcidentoj, en kiuj biciklistoj ne portis kaskon
En PMEG troviĝas ankaŭ aliaj rilataj ki- vortoj kaj aparta klarigo pri rilata kie, kiu estas loka kaj rilata kiam kiu estas tempa.
"kiam" (when) is a neat substitute for "where" in this context:
where money is concerned - kiam temas pri mono;
More examples are at https://eo.wiktionary.org/wiki/Aldono:Vortaro_angla-Esperanto_w#WH
kiam bonas, en tiu frazo pri mono se («en la okazo, kiam») estus eble pli trafa.
Mar 7 at 18:01
Mi ne malkonsentas kun la aliaj respondoj pri tio, ke estus pli logike uzi alian konjukcion, tamen se oni konsideras Zamenhofon bona modelo, ne malfacilas trovi ekzemplojn de li “kie” li uzas kie tiel:
Zamenhof, Dua Libro de l’ lingvo internacia
La voĉdonon mi proponis sole por tio, ke al la afero povu esti altiritaj per unu fojo tutaj amasoj da homoj, ĉar mi scias, ke preni ian laboron, eĉ la plej malgrandan, ne ĉiu konsentos, sed helpi aferon tre utilan, kie estas postulata nek laboro, nek mono, – ne multaj malkonsentos, tiom pli, se troviĝos memorigantoj.
Oni devas memori, ke ĉiu lingvo servas por esprimi niajn pensojn, sed ne por senpense traduki el aliaj lingvoj; oni devas tial peni esprimadi siajn pensojn per la jam estantaj vortoj kaj kreadi novajn vortojn nur tie, kie ĝi estas efektive necesa, – kaj tiam la vortoj nove kreataj estos nur malofte disĵetitaj inter la multo da vortoj jam konataj kaj povos facile aliĝi al la lingvo kaj riĉigi ĝin ne perdigante ĝian unuformecon.
En tiaj okazoj, kie kelka libereco alportas al ni nenian malutilon, kial ni devus senbezone nin malliberigi?
PIV havas rimarkon pri tia Zamenhofa uzo de kie:
Rim. Z. iufoje uzas kie anst. «en kiu(j)», por faciligi la frazon: artikoloj, kie estis videble, ke la aŭtoroj […]; en tiaj okazoj, kie vi ne scias, ĉu […].
Eble per tio oni povas konkludi ke tia uzo estas Zamenhofa sed tamen malrekomendinda.