What is the difference between per, por, pri, and pro?
All these words look and feel sort of similar to me. What are the possible uses for each of them? How do I decide which to use?
Add a comment
|
1 Answer
“per” denotes who or what helps the sentence happen.
- It can denote an instrument:
- Bati iun per bastono.
- Trafi du celojn per unu ŝtono.
- Ni vidas per la okuloj kaj aŭdas per la oreloj.
- It can denote an intermediary actor:
- Sendi leteron per servisto.
- It can denote a body part serving as a locus for some action:
- Teni la hundon per la oreloj.
- It can denote a more abstract tool:
- Per helpo de vortaro, mi komprenis vian leteron.
- It can denote a manner:
- Ni ne povas atingi ĉiujn celojn per unu fojo.
- Ekkrii per terura voĉo.
- Marŝi per piedoj nudaj.
“por” denotes a goal, beneficiary, or target.
Literally:
- La preparoj por la venonta kongreso.
- Li riskas por la duba rezultato sian vivon.
It can denote a purpose or target audience:
- Kampo por la eksperimentoj de aeroplanoj.
- Vestoj por infanoj.
It can denote both a purchased object, and its price:
- Pagi cent frankojn por sia palto.
- Aĉeti teon por unu franko.
With preni, it can mean take something for something:
- Mi prenis la danĝeron por ŝerco.
It can denote a concerned party:
- Tio estas granda perdo por ni.
- La kongreso estis vera triumfo por Esperanto.
“pri” denotes a subject.
- Of a verb:
- Elpensi/paroli/dubi/plori pri iu.
- Of an adjective:
- Kontenta/certa/ĝoja/konscia pri io.
- Of a noun:
- La legendo pri Psiĥe.
- Traktato pri paco.
- La demando pri lingvo internacia.
“pro” denotes a cause.
- Literally:
- Mi venis pro serioza afero.
- La maro estis griza pro ŝaŭmo.
- Mi ridas pro lia naiveco.
- It can also denote a traded object.
- Kion vi donos pro tio?
- Okulon pro okulo, denton pro dento.