1

Mi ne sukcesas trovi klarigon aŭ pravigon gramatikan por la adjektivo ĉioscia.

Mi uzas ĉionscia, sed kaj PIV kaj Tekstaro listigas nur uzojn de ĉioscia (sen -n).

Tamen Zamenhof uzis ĉionscianta (kun -n) kaj ankaŭ en Tekstaro oni trovas ĉioscianta (sen -n).

Mi povus kompreni la mankon de -n se la -o estus interliga finaĵo, kiel en fruktodona (fruktdona ne facile eldireblas), sed ĉi okaze ne ŝajnas temi pri tio.

Ĉu estas gramatika klarigo por la manko de -n en la kunmetaĵo adektiva de ĉio kaj scii? Similajn kunmetaĵojn oni trovas en Tekstaro, kaj kun -n kaj sen ĝi, kvazaŭ ne estus regulo en la lingvo, kaj ambaŭ validus: ĉiopova, ĉioscia, ĉiovida, ĉionpenetra, ĉiondetrua, ĉionvidanta ...

1
  • And then there is also the two words alternative; ĉion vidanta - for instance when spoken.
    – Joop Eggen
    Commented Jul 19, 2022 at 13:34

1 Answer 1

1

PMEG donas du klarigojn.

Sube de tiu subĉapitro pri interligaj finaĵoj estas subĉapitro pri objekto kiel antaŭelemento, en kiu oni konstatas, ke la antaŭelemento en leterskribi "ne estas ordinara objekto, sed montras karakterizaĵon de agospeco".

Miaopinie pli klara klarigo estas en la ĉapitro 37.4 Vortigo de frazetoj. En tiu ĉapitro PMEG priskribas, kiel oni konstruas kunmetaĵojn de frazetoj aŭ kunapartenantaj vortoj. Oni retenas nur la plej gravajn elementojn de la frazeto, sed ne ekzemple j- kaj n-finaĵojn.

Ni ja havas ekzemplojn:

  • skribi leteron → leterskribi
  • doni voĉon → voĉdoni
  • provi kapti fiŝojn → fiŝkapti
  • akiri per laboro → perlabori

Kompreneble oni povas krei derivaĵojn de tiuj vortoj.

  • Ĉu vi ne havas tamen ian suspekton pri la leterskribanto?
  • Voĉdono estas maniero kolektive decidi pri io.
  • Ni invitas ĉiujn al fiŝkaptado.
  • perlaborita enspezo

Laŭ tiu modelo:

  • scii ĉion → ĉioscii → ĉioscianta
2
  • Dankon. Do, ĉu aldoni la -n estus malĝuste laŭ tiu klarigo? Commented Jul 20, 2022 at 15:38
  • Jes, ne havu -n en kunmetaĵoj. Commented Jul 21, 2022 at 20:22

Your Answer

By clicking “Post Your Answer”, you agree to our terms of service and acknowledge you have read our privacy policy.

Not the answer you're looking for? Browse other questions tagged or ask your own question.