Kion ekzakte signifas la sufikso «-em-»?

Question

Ĉu la sufikso -em- signifas longdaŭran tendencon al la radika vorto, aŭ ĉu nur momentan deziron por ĝi? Mi demandas pro ĉi tiu demando en kiu oni proponas dormema kiel tradukon de la angla vorto sleepy. Sleepy efektive signifas laceta, do ĉi tie oni klare celas la duan signifon (nur momentan deziron). Tamen se oni uzas ĝin kun aliaj radikoj oni plej verŝajne komprenus la unuan signifon. Ekzemple se iu estas parolema oni supozus ke ri tendencas paroli pli ol aliaj homoj dum sia tuta vivo, kaj ne ke ri ĉi-momente deziras diri ion.

Ĉu manĝema signifas malsateta aŭ ke oni ĝenerale ŝatas manĝi pli ol aliaj homoj? Aŭ ĉu ambaŭ, depende de la kunteksto?

Answer 1

ENGLISH

I think it could be both. You already gave some examples of both uses in the question itself. PMEG describes various uses of the suffix, which include the two you mentioned as well as some others. Usually the context makes it quite clear which meaning is intended.

---

ESPERANTO

Laŭ mi povas esti ambaŭ. Vi jam donis ekzemplojn de ambaŭ uzoj en la demando mem. Jen kion skribas PMEG pri la sufikso:

Natura tendenco

EM-vorto plej ofte montras, ke io pro sia naturo ofte aŭ daŭre tendencas al la ago:

mensogi → mensogema = inklina al mensogado, ofte mensoganta

timi → timema = inklina al timado, ofte timanta

[...]

Momenta emo

Iafoje oni uzas EM por momenta aŭ okaza deziro, aŭ por pasanta bezono:

Ŝi sentis fortan manĝemon. (= ... fortan malsaton.)

Ĉu vi estas trinkema? (= ... soifa?)

Do povas esti ambaŭ, sed kutime pro la kunteksto la celita signifo estas sufiĉe klara.

Ankaŭ estas kelkaj aliaj uzmanieroj, kiujn PMEG priskribas. Jen la paĝo.